Sağlık Hizmetleri Koordinatörlüğü Güncel Bilgi Notu
Yaz Döneminde Sıcaklardan Korunmak İçin Bazı Öneriler
08 Temmuz 2010
Yaz döneminin gelmesiyle birlikte sıcak havaların sağlık için yarattığı bazı riskleri de ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda sıklığı giderek artan sıcak hava dalgaları sağlık için önemli tehditler oluşturmaktadır. Sıcak hava dalgaları sırasında özellikle bebeklerde, 65 yaş ve üzeri nüfusta ve süregen (kronik) solunum ve kalp-damar hastalıkları olanlarda ölümler ve hastaneye başvurular artmaktadır. Özellikle dış ortamda çalışan ya da zaman geçirenlerde sıcağa bağlı sağlık sorunları ve hastane başvuruları da artmaktadır Ultraviyole ışınlar deri kanseri için de risk oluşturabilmektedir. Deri kanserlerinin çok büyük bir bölümü UV ışınların zararlarına bağlı meydana gelmektedir. UVA; ozon tabakası tarafından emilmez ve derinin erken yaşlanmasına neden olur. UVB deriden kısmen emilir ve güneş yanıklarına neden olur. Ozon tabakasının incelmesine bağlı olarak UVB etkilerinde artış olmaktadır.
Yaz mevsimini yaşadığımız şu günlerde Ankara Tabip Odası tarafından daha önce de kamuoyu ile paylaşılmış olan bazı pratik önerilerin bilinmesinde ve uygulanmasında yarar bulunmaktadır.
1. Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmamalıdır. Bu saatlerde denize/havuza girilmemeli ve güneşlenilmemelidir. Bu saatlerin dışında denize ya da havuza girmek isteyenler de Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Kurumuna göre (EPA) UVA ve UVB’den korunabilmek icin en az 15 koruma faktörlü güneşten koruyucu krem kullanmalı, şapka ve gözlük gibi gerekli koruyucu önlemler almalıdırlar. Geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve UV koruyuculuğu olan güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Uzun süre kesintisiz güneşlenmemelidir. Gölge alanlar tercih edilmelidir. Yalnızca deniz kıyısında, tatilde deği günlük yaşantıda da bu öneri dikkate alınmalıdır.
2. Dışarıya çıkarken hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmelidir.
3. Bedensel etkinlik yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmelidir.
4. Risk altındaki yetişkinler ve yaşlılar, günde en az iki kez güneş veya sıcak çarpması yönünden izlenmelidir. Bebekler ise bu açıdan daha sık izlenmelidir.
5. Bebek, çocuk ve engelliler kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalıdır. Araçların iç ısıları, klima olsa dahi park edildikten çok kısa süre sonra yükselmektedir. Araç terk edilirken herkesin dışarı çıktığından emin olunmalıdır. Araç içinde hayvanların unutulmaması gerekir.
6. Kapalı alanlar iyice havalandırılmalıdır. Yeterince havalandırılmayan kapalı alanlarda vantilator kullanılmamalıdır.
7. Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre sıvı tüketilmelidir. Terlemeye bağlı olark kaybedilen sıvı miktarına göre içilen su miktarı artırılmalıdır.
8. Vücut direncini artırmak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir. Ağır, yağlı yemeklerden kaçınılmalıdır.
9. Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir.
10. Kafein, aşırı alkol ve fazla miktarda şeker içeren içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açtığı için tüketilmemelidir.
11. Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin, tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmelidir.
12. Bayılma, havale geçirme veya su kaybına bağlı ciltte aşırı kuruma olduğu fark edilen kişiler hemen bir sağlık merkezine götürülmelidir.
Yaralanılan başlıca kaynaklar
1. http://www.epa.gov/sunwise/doc/actionsteps.pdf. Erişim 6 Temmuz 2010.
2. http://www.epa.gov/sunwise/doc/sunscreen.pdf. Erişim: 6 Temmuz 2010.
3. http://www.who.int/features/factfiles/climate_change/en/index.html. Erişim: 4 Temmuz 2010.
4. http://www.ato.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=294:dkkat-sicak-havalar-salik-cn-tehlkel-olablr-oenlem-almak-gerekr-&catid=7:komguebilnot. Erişim: 3 Temmuz 2010.
